Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

«Όταν μια δραστηριότητα δημιουργεί απειλές κατά της ανθρώπινης υγείας ή κατά του περιβάλλοντος, πρέπει να ληφθούν προφυλακτικά μέτρα ακόμη και αν κάποιες σχέσεις αιτίου-αιτιατού δεν έχουν πλήρως τεκμηριωθεί επιστημονικά».

«Με αυτή την έννοια, ο υπέρμαχος μιας δραστηριότητας, και όχι το κοινό, πρέπει να φέρει το βάρος της αποδείξεως».

«Η διαδικασία εφαρμογής της Αρχής της Προφύλαξης (στο εξής ΑΠ) πρέπει να είναι ανοικτή, στοιχειοθετημένη και δημοκρατική και πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα εν δυνάμει βλαπτόμενα μέρη. Επίσης πρέπει να περιλαμβάνει την εξέταση ενός μεγάλου εύρους εναλλακτικών λύσεων, ακόμη και την μη δράση».

Τα παραπάνω αποτελούν ένα περιεκτικό καθορισμό του περιεχομένου της ΑΠ, όπως διατυπώθηκε το 1998 στη σύσκεψη του Wingspread (Η.Π.Α.). 

Αντίθετα με την κριτική κύκλων γνωστών ενδιαφερόντων, κατά την οποία η ΑΠ στερείται συγκεκριμένου πλαισίου και προσέγγισης, υπάρχουν και τα δύο.

Το πλαίσιο ενεργοποίησης της ΑΠ είναι ιδιαίτερα απλό όσο και σαφές:

Όταν υπάρχει μια εύλογη υποψία βλάβης (για τον άνθρωπο ή το περιβάλλον) και όταν υφίσταται αβεβαιότητα αιτίας-αιτιατού στους επιστημονικούς κύκλους, τότε είναι καθήκον μας να λάβουμε μέτρα και να προλάβουμε τις βλάβες.

Η προσέγγιση για την υλοποίηση της ΑΠ περιλαμβάνει τα παρακάτω κύρια στάδια:

1) Καθορισμός σκοπού (η σκοπών), 

2) Eξέταση όλων των εναλλακτικών τρόπων επιτεύξεως του σκοπού ή των σκοπών, 

3) Mεταφορά της ευθύνης της αποδείξεως και 

4) Συμμετοχή κατά τη διάρκεια της λήψης αποφάσεων όλων όσοι επηρεάζονται από αυτές, δίνοντας τους δικαίωμα λόγου και ψήφου.

Στην ομιλία θα παρουσιαστούν οι προβαλλόμενες αντιρρήσεις των επικριτών της ΑΠ, θα επισημανθεί η εκτενής ταύτιση των «φιλοσοφιών» της Πράσινης Χημείας και της ΑΠ και θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον κεντρικό ρόλο που κατέχει η ηθική του περιβάλλοντος στην σύλληψη και στην εφαρμογή της Αρχής της Προφύλαξης (Α.Π.). Επίσης θα γίνει αναφορά σε χαρακτηριστικά παραδείγματα εφαρμογής ή μη της ΑΠ στο παρελθόν, π.χ. στις περιπτώσεις Pb ή αμιάντου, όπου δεν εφαρμόστηκε η αρχή και στην περίπτωση της θαλιδομίδης, όπου εφαρμόσθηκε η αρχή (ΗΠΑ), με ευεργετικά αποτελέσματα. Τέλος, θα εξετασθεί η κλιματική αλλαγή υπό το πρίσμα της αρχής της προφύλαξης.