28/4/10

Επιστήμη και Θρησκεία: Από την πυρά στον Άμβωνα! (ΠΕΡΙΛΗΨΗ)

Οι έντονες προσπάθειες, κυρίως στα ηλεκτρονικά και έντυπα Μέσα Ενημέρωσης και στο Διαδίκτυο, να προβάλλεται ο επιστημονικοφανής μυστικισμός ως επιστημονική αλήθεια, όπως για παράδειγμα η απίστευτα αφελής «ανθρωπική αρχή», η οποία υποστηρίζει ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε τότε και τέτοιο που είναι για να υπάρξει ο άνθρωπος, καθιστούν σημαντική την προσέγγιση του ζητήματος των σχέσεων Επιστήμης και Θρησκείας.
Είναι άξιο προσοχής ότι ο σύγχρονος ανορθολογισμός, επιστημονικά άκυρος και μη νόμιμος φιλοσοφικά, προϋποθέτει την παρανόηση των θεωριών του Αϊνστάιν, της κοσμολογίας και της μικροφυσικής, καθώς και της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης και της νοογένεσης.
Ο φιλόσοφος Ευτύχης Μπιτσάκης αναλύει τις προσπάθειες επιστημόνων, φιλοσόφων, ιερωμένων και θεολόγων να εκμεταλλευτούν τα δεδομένα των σημερινών επιστημών, και κυρίως των θεωριών του Αϊνστάιν, της μικροφυσικής και της κοσμολογίας, για να «αποδείξουν» την εξαφάνιση της ύλης, την ύπαρξη της αθάνατης ψυχής, τη δημιουργία του Σύμπαντος. Αναδεικνύει και ερμηνεύει τη διαμόρφωση μιας ιστορικά διαφοροποιούμενης σχέσης των επιστημών με τη χριστιανική θεολογία και την πρακτική της εκκλησίας, η οποία αντιμετώπισε, στην αρχή, με εχθρότητα τις αναδυόμενες επιστήμες και σήμερα επιχειρεί να τις ιδιοποιηθεί για να στηρίζει το Δόγμα: Από την πυρά στον Άμβωνα! Από τους διωγμούς, δηλαδή, στην ιδεολογική χρησιμοποίηση της επιστήμης.

26/4/10

ΕΥΤΥΧΗΣ ΜΠΙΤΣΑΚΗΣ (Σύντομο βιογραφικό)

Ο Ευτύχης Μπιτσάκης γεννήθηκε το 1927 στο Κάδρος του Δήμου Καντάνου της Κρήτης. Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Θεωρητική Φυσική και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, είναι διδάκτορας της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Paris VIII και διδάκτορας Επικρατείας της Γαλλίας. Δίδαξε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Paris XI (Orsay) και Φιλοσοφία των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Paris VIII.
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1976 εργάστηκε ως κύριος ερευνητής στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Το 1981 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Παλαιός υφηγητής Θεωρητικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, δίδαξε επί έξη έτη στο Φυσικό Τμήμα, Φιλοσοφία των Φυσικών Θεωριών. Ως επιστημονικός υπεύθυνος της Ομάδας Διεπιστημονικής Έρευνας στο Φυσικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε την ευθύνη για την οργάνωση πολλών Πανελλήνιων και Διεθνών συνεδρίων. Επίσης είχε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του σεμιναρίου «Θεμέλια των Επιστημών» (Φυσικό τμήμα, 1977 - 1982). Τέλος, είχε την ευθύνη της δημιουργίας του περιοδικού Σύγχρονα Θέματα, μετείχε στην εκδοτική ομάδα του περιοδικού Διαλεκτική και από το 1992 είναι εκδότης του περιοδικού Ουτοπία.
Στα μαθητικά του χρόνια ο Ευτύχης Μπιτσάκης πήρε μέρος στην Εθνική αντίσταση από τις τάξεις της ΕΠΟΝ. Στη διάρκεια του εμφυλίου καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για την πολιτική του δράση. Τον Απρίλιο του 1967 βρισκόταν στο Παρίσι. Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας πήρε ενεργό μέρος στο αντιδικτατορικό κίνημα της Δυτικής Ευρώπης.

15/3/10

Η αναβολή μιας διάλεξης, μερικές σκέψεις για τις διαλέξεις και ένα άρθρο.

Αγαπητοί φίλοι.
Όπως ήδη θα γνωρίζετε από την ανακοίνωση στη στήλη "Το επόμενο γεγονός", η διάλεξη με θέμα "CERN: ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ ALICE" αναβάλλεται για μελλοντική ημερομηνία. Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να γίνει στις αρχές Μαΐου. Οπότε στο δίμηνο Απρίλιος Μάιος θα υπάρξουν τρεις διαλέξεις. Η αναβολή οφείλεται στην παρουσίαση κάποιων δεδομένων του πειράματος στο CERN, όπου φυσικά έπρεπε να είναι (όπως μου είπε) η ομιλήτρια, ως Deputy Physics Coordinator του πειράματος ALICE.
Όπως θα γνωρίζετε όσοι παρακολουθείτε τις διαλέξεις, βρισκόμαστε ήδη στον τρίτο κύκλο τους. Σιγά-σιγά και με πολύ κόπο, όσο και αν δεν φαίνεται αυτό, διαμορφώθηκαν στην Βέροια οι συνθήκες να δημιουργήσουμε μια παράδοση. Μέχρι τώρα οι επιστημονικές διαλέξεις από την τόσο σημαντική περιοχή των Φυσικών Επιστημών ήταν λίγες και αποσπασματικές. Με την κοινωνική παρέμβαση του Τμήματος Φυσικών Επιστημών του Μουσείου Εκπαίδευσης Βέροιας, οι διαλέξεις είναι συνεχείς, οργανωμένες, συνεπείς στην επιστημονικότητα τους και στην σοβαρότητα της πληροφορίας που μεταφέρουν και κυρίως επίκαιρες, αφού η θεματολογία τους προγραμματίζεται έτσι ώστε να αναφέρονται σε θέματα με τα οποία η επιστημονική κοινότητα ασχολείται την πιο πρόσφατη χρονική περίοδο. Το κυριότερο όμως είναι το γεγονός ότι όσοι και όσες συμμετέχουμε στις διαλέξεις αυτές, ορίζουμε μια ενεργή κοινότητα, που ρωτάει και καταθέτει τους προβληματισμούς της για το θέμα που εξετάζουμε κάθε φορά. Ακροατές αλλά και συνομιλητές που έχουν τη δική τους αξία, την οποία όλοι μαζί προσπαθούμε να την πολλαπλασιάσουμε. Αυτός άλλωστε είναι και ένας από τους στόχους των διαλέξεων, εκτός από τον κύριο της ενημέρωσης σε θέματα Επιστήμης. Δυστυχώς δεν παραβρίσκονται όσοι μαθητές, δάσκαλοι και καθηγητές θα ήθελα, στοιχείο που αντανακλά την προβληματική εκπαιδευτική μας κατάσταση, αλλά πιστεύω πως αυτό μπορεί να διορθωθεί στη συνέχεια. Πάντως όταν συνέλαβα την ιδέα της σειράς των διαλέξεων αυτών, δε κρύβω πως είχα στο μυαλό μου περισσότερο τους μαθητές και τους γονείς τους.
Η παρακολούθηση των διαλέξεων μπορεί να καταστήσει τους συμμετέχοντες ικανούς να βελτιώσουν τις συνθετικές τους ικανότητες, να μπορούν δηλαδή να συνθέτουν καινούριες καταστάσεις στηριγμένοι σε διαφορετικές ομιλίες. Μια τέτοια συνθετική κατάσταση θα βελτιώσει για παράδειγμα την ικανότητα των μαθητών για λύση προβλημάτων, κάτι για το οποίο ξοδεύονται πάρα πολλά χρήματα με καθόλου καλά συνολικά αποτελέσματα. Είναι λογικό, λοιπόν, η τοπική μας και όχι μόνο κοινότητα να δράσει έτσι ώστε να πολλαπλασιαστεί ο αριθμός των συμμετεχόντων, ώστε να δημιουργηθεί η κατάλληλη "κρίσιμη μάζα" που θα μπορέσει να προκαλέσει και κοινωνικές αλλαγές. Αυτό (πρέπει να) είναι υπόθεση όλων μας.
Αφορμή για να μοιραστώ μαζί σας αυτές τις σκέψεις, μου έδωσε ένα άρθρο το οποίο διάβασα στο περιοδικό CERN COURIER και έχει τίτλο: "Cosmic rays, climate and the origin of life". Σκέφτηκα ότι θα μπορούσε και ένας μαθητής μας ή μια ομάδα μαθητών και καθηγητών να συλλάβει την ιδέα για μια αναζήτηση στην ίδια περιοχή, αφού στις διαλέξεις που μέχρι σήμερα παρακολουθήσαμε υπήρχαν και τα τρία θέματα που περιλαμβάνονται στο άρθρο. Τις προηγούμενες ακαδημαϊκές περιόδους μας μίλησαν ο εξαίρετος Φυσικός Επιστήμονας, Αναστάσιος Λιόλιος, καθώς και ο υπέροχος μελετητής της περιοχής του κλίματος Θεόδωρος Καρακώστας, με θέματα αντίστοιχα: "Οι κοσμικές ακτίνες" και "Κλιματικές μεταβολές". Τη φετινή δε περίοδο η καταπληκτική Βιολόγος Λαοκρατία Λάκκα με θέμα: "Η προέλευση της ζωής". Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό τα τρία θέματα που εμπλέκονται στο άρθρο που προανέφερα, εδώ στη Βέροια, στο Δημαρχείο είχαμε την ευκαιρία (όσοι την είχαμε) να τα γνωρίσουμε από τους πλέον αξιόλογους ομιλητές.
Δεν νομίζω πως χρειάζεται επίλογος στις σκέψεις αυτές, μπορεί ο καθένας που θα τις διαβάσει να τον γράψει μόνος του. Εμείς θα συνεχίσουμε τον (δύσκολο) αγώνα για τη Γνώση.
Δυο υποσημειώσεις:
Η χρήση μόνο του αρσενικού γένους δεν σηματοδοτεί αγενή στάση απέναντι στο γυναικείο φύλο, αλλά γίνεται για λόγους οικονομίας χώρου και επειδή δεν βρίσκω ιδιαίτερα σωστό να επαναλαμβάνω αυτό που βλέπω σε διάφορα επιστημονικά κυρίως περιοδικά: "ο/η μαθητής/τρια" και άλλα παρόμοια. Το βρίσκω κουραστικό, ενοχλητικό και λίγο υποκριτικό.
Το άρθρο που προανέφερα μπορείτε να το διαβάσετε στη διεύθυνση:
http://cerncourier.com/cws/article/cern/41723
Κωνσταντίνος Α. Ζώκος
Δάσκαλος Φυσικής

11/2/10

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα της ομιλήτριας δρ. Λαοκρατίας Λάκκα

Μικρή απαραίτητη εισαγωγή
Από το τεράστιο CV της dr. Λάκκα, προσπάθησα να παρουσιάσω τα βασικά του στοιχεία, ώστε να γνωρίζει ο αναγνώστης του blog την ομιλήτρια της Διάλεξης της Παρασκευής 26 Φεβρουαρίου 2010. Αν κάτι δεν έχω αποδώσει καλά η ευθύνη βαρύνει εμένα.
Με την ευκαιρία: Παρακάτω υπάρχει η περίληψη της Διάλεξης και ένα video που επέλεξα (η ευθύνη της επιλογής και πάλι βαρύνει εμένα) για να έχετε μια μικρή εισαγωγή στο θέμα της Διάλεξης. Ελπίζω στην ενημέρωσή σας.
Φιλικά
Κωνσταντίνος Α. Ζώκος
Υπεύθυνος Τμήματος Φ.Ε.
Η dr Λάκκα είναι μια από τις διαπρεπέστερες ελληνίδες που θεραπεύουν το χώρο τη Βιολογίας και της Εκπαίδευσης.
Μετά το βασικό δίπλωμα από το Φυσιογνωστικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας, αποκτά δυο DEA (diplôme d'études approfondies, ή "diploma of advanced studies"), με διπλωματικές εργασίες στο χώρο της Μοριακής Βιολογίας, από το Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie, Paris VI και στο χώρο της Διδακτικής της Βιολογίας και της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, από το Πανεπιστήμιο Diderot, Paris VII.
Η διδακτορικής της διατριβή έχει θέμα «Ιστορική και επιστημολογική ανάλυση του διττού ρόλου των ανακαλύψεων(προωθητικού-ανασχετικού) στην έρευνα της βιοτεχνολογίας και στην διδακτική των εννοιών της. Μια μελέτη βασισμένη στις δυσκολίες της διδασκαλίας της βιοτεχνολογίας στα ελληνικά πολυκλαδικά λύκεια». Υποστηρίζεται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Paris VII και βαθμολογείται με "Άριστα".
Έχει τιμηθεί από Υπουργείο Παιδείας της Γαλλίας με τον τίτλο «Ιππότης του Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα» (Chevalier dans l’ordre de palmes Académiques) το 2004, έχει επιλεγεί ως Εθνικός Ελεγκτής Ποιότητας του διαγωνισμού PISA του 2006 και 2009 από τον Διεθνή Οργανισμό ΟΟΣΑ, ενώ είχε συμμετοχή στη διαδικασία για την ένταξη της Ελλάδας στη Γαλλοφωνία και στη ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΟΦΩΝΙΑΣ που έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2 Δεκεμβρίου 2004.
Ορισμένες εκπαιδευτικού χαρακτήρα επιμορφώσεις της γίνονται στην «Πρακτική Εκπαίδευση στην Οικολογία, Ανάπτυξη και Ενέργεια» (στο Παρίσι) με φορέα επιμόρφωσης το Υπουργείο Παιδείας και Ανάπτυξης της Γαλλίας, στο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο: «Espace et Environnement Mediterraneen» (στην Τυνησία) με φορέα επιμόρφωσης το CNES (Centre National d''Etudes Spatiales, ή National Space Study Center) και «Επιμόρφωση σε θέματα Φυσικής και Χημείας» (στο Μόναχο) από το Deutsches Museum.
Εργάστηκε ως ερευνήτρια στο τμήμα της Γενετικής της Δροσόφιλας στο Ερευνητικό Κέντρο του Λονδίνου στην Αγγλία, (Institut of Cancer Research, Royal Cancer Hospital, κοντά στον Καθηγητή Δρ. O. Fammy, 1968-1971), στο Ινστιτούτο του Ραδίου, στο Fondation Curie και στο Ινστιτούτο Παστέρ (στο τμήμα της Ιολογίας των Ρετροϊών, στο Παρίσι, στη Γαλλία1972-1978), στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και ως συνεργάτης στο Τμήμα της Πειραματικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών (κοντά στον Καθηγητή Σπύρο Αλιβιζάτο 1978-1979), ενώ είχε συμμετοχή σε έρευνα στο Νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού (με τον Καθηγητή Χρήστο Μπαρτζιώκα και την Μικροβιολόγο Κα Ρεγγίνα Σταθοπούλου, για τον ρόλο της βιταμίνης Ε στον νεογνικό ίκτερο, χρηματοδοτούμενη από το Πανεπιστήμιο Χάρβαντ της Αμερικής, 1980-1981).
Στην Εκπαίδευση εργάζεται ως Καθηγήτρια στο Γυμνάσιο και Λύκειο και ως επιμορφώτρια στη ΝΕΛΕ, καθώς και ως επιμορφώτρια εκπαιδευτικών σε όλο τον ελληνικό χώρο. Εργάστηκε στην επεξεργασία των θεμάτων του διεθνούς προγράμματος του ΟΟΣΑ, PISA 2003, στην μετάφραση τους και στην διεξαγωγή του διαγωνισμού, ως Σχολικός Σύμβουλος του κλάδου ΠΕ4 στη Θεσσαλονίκη και μέλος της ομάδας για την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού στο ΚΕΕ ( CD θεμάτων PISA του ΚΕΕ). Συμμετέχει στην ομάδα Αξιολόγησης των χαρτών της Ελλάδας του Π.Ι και ως Πρόεδρος της Επιτροπής Δραστηριοτήτων της Κεντρικής Μακεδονίας. Υπήρξε επιμορφώτρια στα νέα βιβλία του ΔΕΠΣ στο Γυμνάσιο και εξωτερική συνεργάτης για τη Διδασκαλία της Ιστορίας των Επιστημών στο Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης του τμήματος Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με εποπτεία σε 4 Μεταπτυχιακές Διπλωματικές Εργασίες.
Είναι μεγάλη η συμμετοχή της σε συνέδρια και ημερίδες, με δημοσιεύσεις επιστημονικού, επιστημολογικού, ερευνητικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος, καθώς και μεταφράσεις επιστημονικών και φιλοσοφικών εγχειριδίων, με σημαντική παραγωγή άρθρων σε περιοδικά και θεμάτων του διαγωνισμού PISA του ΟΟΣΑ. Είχε συμμετοχή στο ερευνητικό Πρόγραμμα Συνεργασίας (PLATON) ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Paris 7 της Γαλλίας και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την παραγωγή υλικού στα θέματα της Ηθικής της Βιοτεχνολογίας και των επιπτώσεων της στο περιβάλλον, στην Διεθνή Συνάντηση για την επεξεργασία των θεμάτων του Διεθνούς Οργανισμού ΟΟΣΑ, για το πρόγραμμα PISA στο Σάλτσμουργκ της Αυστρίας και στην επεξεργασία των θεμάτων του Διεθνούς Οργανισμού ΟΟΣΑ, για το πρόγραμμα PISA στη Μαδρίτη της Ισπανίας τον Μάρτιο του 2003. Ακόμη είχε την ευθύνη για την επιμέλεια, μετάφραση και οργάνωση εκθέσεων στο Μέγαρο Μουσικής από το Γαλλικό Ινστιτούτο με τίτλους: Όταν η επιστήμη συναντά την τέχνη και ο Πλανήτης στα χέρια μας και συμμετοχή σε Συναντήσεις του Γαλλικού Ιδρύματος «Fondation pour le progress de l’Homme” στο Dourdan της Γαλλίας και στο Πέλες της Ρουμανίας.
Υπήρξε επιμορφώτρια στο πρόγραμμα Socrates, Comenius 2.2 : “Scientific and Multicultural education for the Development of the Responsible European Citizen”. Επίσης είχε συμμετοχή στη συγγραφή των βιβλίων για την τράπεζα θεμάτων του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και στο Salon de l’Εducation ως εκπρόσωπος του ΚΕΕ και στην ομάδα Συγγραφής των σχολικών βιβλίων της Βιολογίας της Β και Γ Λυκείου με την Ένωση των Βιολόγων το 1999.
Υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής πολλών περιοδικών (ενδεικτικά Περισκόπιο της Επιστήμης, Φυσικός κόσμος, Κριτική, Επιστήμη και Εκπαίδευση και μέλος της Επιτροπής Επιμόρφωσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΟΕΕΠΕΚ. Είχε συμμετοχή στο πρόγραμμα Αρίων, στις Βερσαλλίες της Γαλλίας, με θέμα: Η διαχείριση της διαφορετικότητας.
Είναι υπεύθυνη για την σειρά εκδόσεων με τίτλο: Τα μονοπάτια της επιστήμης, στις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, μέλος του Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων ΠΕΒ και μέλος της Επιτροπής των Θεμάτων του PISA στο ΚΕΕ.
Γνωρίζει Αγγλικά, Γαλλικά και Ρώσικα.

Τα 5 βήματα της βιογένεσης: Θα μπορέσουμε σύντομα να ανακαλύψουμε την προέλευση της Ζωής;

Περίληψη της διάλεξης της δρ. Βιολογίας Λαοκρατίας Λάκκα
(Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010)

Μετά την αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και των γονιδιωμάτων πολλών άλλων οργανισμών, δόθηκε η δυνατότητα να αποκτήσουμε περισσότερες γνώσεις για το παρελθόν των οργανισμών, όπως η ανακάλυψη κοινών γονιδίων και πρωτεϊνών των διάφορων ειδών του φυλογενετικού δένδρου.

Η διερεύνηση του έμβιου κόσμου έφερε πολλές απροσδόκητες ανακαλύψεις, που ανοίγουν νέα παράθυρα για την ανακάλυψη της κοινής προγονικής μορφής όλων των οργανισμών. Υπάρχουν ωστόσο πολλοί κρίκοι της εξέλιξης που δεν έχουν ακόμη διαλευκανθεί.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα καταφέρουμε κάποτε να βρούμε το νήμα που θα λύσει αυτούς τους κρίκους.

18/1/10

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Νίκος Κατσαρός
τ. Διευθυντής Ερευνών
Ινστιτούτο Φυσικοχημείας
ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»

ΣΠΟΥΔΕΣ
•Πτυχίο Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών,
•Μεταπτυχιακές Σπουδές, Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών «Δημόκριτος», Master of Science (M.Sc.), University of Massachusetts, Doctor of Philosophy (Ph.D), University of Massachusetts,

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙA
Βιοανόργανη Χημεία, Φασματοσκοπικές Τεχνικές (IR, NMR, UV, ESR) με εφαρμογές και στα τρόφιμα, Αναλυτικές Τεχνικές με εφαρμογές και στα τρόφιμα, Χημεία Περιβάλλοντος, Ραδιοχημεία, Ανόργανη Χημεία.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
•Επίκουρος Καθηγητής, Univ. System of Georgia, Statesboro, ΗΠΑ,
•Επισκέπτης Καθηγητής, Univ. of Maryland (European Division)
•ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Μεταπτυχιακά Μαθήματα Χημείας
•Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μεταπτυχιακά Μαθήματα Χημείας,
•Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Μεταπτυχιακά Μαθήματα Χημείας,
•Εκπαιδευτικές διαλέξεις και σεμινάρια χημείας σε ΑΕΙ: Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πατρών, Ιωαννίνων και σε επιστημονικές ενώσεις: Ένωση Ελλήνων Χημικών, Τεχνικό Επιμελητήριο κλπ.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
•Univ. System of Georgia, Statesboro State College, Georgia, ΗΠΑ,
•Επισκέπτης Ερευνητής, Brookhaven National Laboratories, ΗΠΑ
•Επισκέπτης Ερευνητής, Imperial College, U.K,
•Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών «Δημόκριτος», Τμήμα Χημείας, Κύριος Ερευνητής,
•ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Ινστιτούτο Φυσικοχημείας, Διευθυντής Ερευνών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Ινστιτούτο Φυσικοχημείας, Προϊστάμενος Μεταπτυχιακών σπουδών,
•Ειδικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, Υ.Β.Ε.Τ
•Πρόεδρος του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ),

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
Περισσότερες από 200 ερευνητικές εργασίες χημείας δημοσιευμένες σε διεθνή έγκριτα περιοδικά, με υψηλό συντελεστή αναγνώρισης, και σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων. Παρουσίαση του ερευνητικού έργου σε περισσότερα από πενήντα συνέδρια ή συμπόσια ως κύριος ή προσκεκλημένος ομιλητής.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (Τελευταίων 15 ετων)
•Πρόεδρος Εταιρείας Βιομηχανικής Ανάπτυξης και Τεχνολογικής Έρευνας Μετάλλων (EΒΑTΕM).
•Μέλος Δ.Σ. του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικών Ερευνών (ΕΘΙΑΓΕ).
•Μέλος Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Φαρμακευτικών Προϊόντων.
•Προϊστάμενος Μεταπτυχιακών Σπουδών στο Ινστιτούτο Φυσικοχημείας, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
•Αναπληρωτής Διευθυντής Ινστιτούτου Φυσικοχημείας, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
•Μέλος του «Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας και Μεταπτυχιακών Σπουδών».
•Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας στο διάστημα.
•Ειδικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας.
•Μέλος Συμβουλευτικής Επιτροπής (advisory board) τεσσάρων Διεθνών Περιοδικών Χημείας.
•Εθνικός εκπρόσωπος στην Επιστημονική Επιτροπή του ΝΑΤΟ.
•Εθνικός Εκπρόσωπος στην Επιτροπή Συντονισμού Ερευνητικής Πολιτικής Ε.Ε. (CREST).
•Μέλος Τεχνικής Επιτροπής Συνεργασίας στην Έρευνα και Τεχνολογία Χημείας στην Ε.Ε (COST Chemistry).
•Μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας.
•Μέλος της Επιτροπής Συμβουλίου έρευνας στη χημεία στην Ε.Ε. CERC3 (Chairman of European Research Councils Chemistry Committees).
•Επικεφαλής αποστολών για έναρξη ή συνέχιση επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας με πολλές χώρες όπως Αλβανία, Βουλγαρία, Κίνα, Ρουμανία, Τσεχία, Ουγγαρία, ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία κλπ.
•Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της UNESCO για την ανάπτυξη της έρευνας και τεχνολογίας στις βαλκανικές χώρες.
•Αξιολογητής σε ερευνητικά προγράμματα χημείας στην Ε.Ε.
•Πρόεδρος ή μέλος Οργανωτικών Επιτροπών σε περισσότερα από τριάντα εθνικά και διεθνή Συνέδρια Χημείας.
•Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Χημικών (4 φορές) και Αντιπρόεδρος (2 φορές).
•Μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Χημικών Ενώσεων (FECS).
•Εθνικός εκπρόσωπος στην Διεθνή Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας (IUPAC).
•Γραμματέας των Βαλκανικών Χημικών Ενώσεων.
•Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Ένωσης Καταναλωτών Ελλάδας.
•Αντιπρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Καταναλωτών Ελλάδας.
•Περισσότερες από 2000 δημοσιεύσεις, συνεντεύξεις σε εφημερίδες, περιοδικά ή παρουσιάσεις σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά μέσα ή ομιλίες σε οργανώσεις πολιτών, δήμους, και κοινωνικές ομάδες σε θέματα που αφορούν τρόφιμα, το περιβάλλον, τη χημεία, την ποιότητα ζωής και τον καταναλωτή.

13/1/10

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΣ

Περίληψη της Διάλεξης του χημικού Νίκου Κατσαρού (Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2010).

Λίγοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι περισσότερες από τις τοξικές ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον τελικά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα. Οι διοξίνες και τα πολυχλωριομένα διφαινύλια (PCB, κλοφέν) είναι ουσίες που προκαλούν ορμονικές διαταραχές, επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και είναι ύποπτες για καρκινογενέσεις και τερατογενέσεις. Οι διοξίνες και το κλοφέν ανήκουν στην κατηγορία των ονομαζόμενων (POP,Persistent Organic Pollutants) Επίμονοι Οργανικοί Ρύποι, αφού παραμένουν στο περιβάλλον για περισσότερο από είκοσι χρόνια.
Λόγω βιομηχανικής δραστηριότητας και ανεξέλεγκτης εναπόθεσης επικίνδυνων αποβλήτων σε υπαίθριους χώρους, θάλασσα, χωματερές κλπ, σε πολλές περιοχές της χώρας υπάρχει επιβάρυνση του εδάφους από βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, ο μόλυβδος, το κάδμιο, το εξασθενές χρώμιο. Από μπαταρίες, υγρά αυτοκινήτων, επιμεταλλώσεις και άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες, φρούτα, λαχανικά, κρέας, προϊόντα κρέατος και ιχθυρά έχουν βρεθεί να είναι επιβαρημένα με βαρέα μέταλλα.
Μεγάλα ψάρια του ωκεανού βρέθηκαν να είναι μολυσμένα με διοξίνες και κλοφέν. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γίνονται συστηματικοί έλεγχοι στα εισαγόμενα ψάρια για διοξίνες και υδράργυρο. Στη διάρκεια της θητείας μου στον ΕΦΕΤ, τέσσερις φορές μέσα σε ένα χρόνο δεσμεύτηκαν γαλέοι εισαγωγής με αυξημένες ποσότητες υδραργύρου.

Συχνά φρούτα και λαχανικά της χώρας μας έχουν επιστραφεί από χώρες-μέλη της Ε.Ε. διότι περιείχαν αυξημένες ποσότητες υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων και νιτρικών λιπασμάτων.
Εκεί που υπάρχει σοβαρότερο πρόβλημα είναι από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων. Τα φυτοφάρμακα είναι τοξικές ενώσεις που όταν ανιχνεύονται υπολείμματά τους σε φρούτα και λαχανικά πάνω από επιτρεπτά όρια προκαλούν βλάβες στο ορμονικό σύστημα του οργανισμού και βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Από το 2004 η Ε.Ε. ενέκρινε την κυκλοφορία και την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων σπόρων και τροφίμων. Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα τα οποία κυκλοφορούν σήμερα στην Ε.Ε. είναι το καλαμπόκι, η σόγια, το ρύζι, ένα σπορέλαιο, το κραμβέλαιο και το βαμβακέλαιο. Τα προϊόντα όμως αυτά μπορεί να συμμετέχουν σε περισσότερα από 70 είδη καθημερινής διατροφής ζυμαρικά, αρτοσκευάσματα, μαγιονέζες, μπισκότα, γλυκίσματα, σοκολάτες, γκοφρέτες κλπ. Για να μπει η ετικέτα στα τσιγάρα ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία, πέρασαν περισσότερο από εβδομήντα χρόνια, το ίδιο για να αποσυρθεί ο μόλυβδος από την βενζίνη κλπ. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον είναι οι περισσότερο ανησυχητικές. Όταν διαπιστωθούν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, θα είναι ήδη πολύ αργά, απλά θα παρακολουθούμε τις βλαβερές επιπτώσεις χωρίς να μπορούμε να παρέμβουμε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση από 1/1/2004 απαγόρευσε την παραγωγή, εμπορία και χρήση ειδών που περιέχουν αμίαντο. Αυτό διότι έχει αποδειχθεί ότι ο αμίαντος εισπνεόμενος προκαλεί καρκίνο πνεύμονος, καρκίνο του μεσοθηλιώματος και αμιάντωση, μία εκφυλιστική ασθένεια των πνευμόνων. Παρόλο ότι για μεν τον εισπνεόμενο αμίαντο οι πιθανότητες πρόκλησης καρκίνου των πνευμόνων είναι μεγάλες, για τον αμίαντο κατάποσης με το νερό ή τα τρόφιμα, τα αποτελέσματα ερευνών είναι αμφισβητούμενα.